هفته نامه «نماینده»؛ حمیدرضا ترقی*/ پیرامون جایگاه آیت‌الله «هاشمی‌رفسنجانی» باید مُروری به اقدامات مهمی که او در انقلاب اسلامی انجام داده است، داشته باشیم. در ابتدای انقلاب و در جریان انحرافی که «بنی‌صدر» ایجاد کرد، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با کمک برخی مسئولان سیاسی دیگر توانست زمینه را برای برکناری بنی‌صدر، فراهم کند. این خود کار دشواری بود و در آن مجلسی که طیف‌های سیاسی مختلف حضور داشتند، به دشواری مقدور بود که بتوان چنین کاری را سامان داد.

با آغاز جنگ نیز با وجود اینکه انقلاب اسلامی، نهال نوپایی بود و سیاستمدران و مدیران آمادگی، تجربه و امکانات روبه‌رو شدن با چنین مسئله‌ای را نداشتند، هاشمی‌رفسنجانی با حضور در خط مقدم جبهه نشان داد که فرد عافیت‌طلبی نیست و برای حفظ انقلاب از جان و مال خود دریغ نمی‌کند.

آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به دلیل برخورداری از برخی ویژگی‌ها، توان مدیریت، ظرفیت بالا، هوش و قدرت مواجه شدن با مشکلات، این زمینه را داشت که سایر مسئولان و اطرافیان به وی تکیه کنند که به این تکیه اعتماد و اطمینان داشتند. اطمینانی که نشأت گرفته از کارنامه‌ای بود که وی در طول حیات سیاسی خود نشان داده بود.

به‌اعتقاد نگارنده، برخی در بررسی کارنامه رجال سیاسی به پست‌هایی نگاه می‌کنند که فرد در طول حیات سیاسی برعهده گرفته است؛ درحالی‌که باید گفت: «این پست‌ها نیستند که در توانایی افراد و برجسته بودن آنها مؤثرند، بلکه این فرد یا مدیر است که در ایفای این پست‌ها تعیین کننده است.»

هاشمی‌رفسنجانی یکی از شخصیت‌هایی بود که پست‌هایی چون رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس‌جمهور، رئیس مجلس خبرگان و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را به‌عهده داشته است.

نکته دیگر در قبال آیت‌الله هاشمی که برخی از آن سوء‌استفاده و به تخریب او پرداختند این بود که رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در طول حیات سیاسی خود نه تنها مال و جان خود را در میان گذاشت بلکه در فکر مال‌اندوزی از نظام نبود و به حفظ جاه و مقام نیز فکر نمی‌کرد. معتقدم آنچه برای این سیاستمدار برجسته مهم بود، حفاظت از دستاورد انقلاب اسلامی بود؛ انقلابی که برای حفظ آن شرایط دشواری را تحمل کرد.

ویژگی دیگر آیت‌الله هاشمی، تحمل او نسبت به مخالفان بود. تحمل ایشان بسیار بالا بود، نمونه آن مجلس سوم بود. در دوران ریاست‌جمهوری ایشان، طیف مجلس سوم کاملاً مخالف آقای هاشمی بود و ایشان را خیلی اذیت کردند یا در مجلس ششم ایشان در عرصه رقابت وارد شدند تا وارد مجلس شوند اما همین جریانی که هم اکنون از او حمایت می‌کنند در آن مقطع بر ایشان فشارهای زیادی وارد  کردند و  حتی کتاب‌های مختلف نگاشتند و به آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی لقب عالیجناب سرخ‌پوش را دادند و انواع و اقسام برخوردهای تند و زننده را نسبت به ایشان انجام دادند اما می‌بینیم که علی‌رغم همه مسائل باز آقای هاشمی همه آنها را تحمل می‌کند و با اینکه نمی‌گذارند به مجلس برود، در صحنه از این جریان حمایت می‌کند.

مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با از خود گذشتگی توانستند از افراطی‌گری برخی از جریان‌های منتقد نظام جلوگیری کند، ایشان آنچنان نقشی را در کشور ایفا کرد که به‌عنوان بازوی رهبری جریانی که منتقد نظام بودند و به شکلی اختلاف‌نظرهایی نسبت به انقلاب و نظام داشتند و می‌توانستند به‌عنوان مانع و چالش همیشگی نظام را با مشکل روبه‌رو کنند، سعی کردند با فداکاری و از خود گذشتگی، حتی با آسیب دیدن حیثیت اجتماعی، این جریان را مهار و کنترل کند و از افراطی‌گری این جریان جلوگیری کند.

ویژگی دیگر آیت‌الله هاشمی استفاده از تریبون نماز جمعه و ارائه گزارش دولت به مردم بود. ایشان در دوران مدیریت خود در دولت که به دولت سازندگی شناخته شده است از تریبون نماز جمعه برای توجیه همه اقدامات و فعالیت‌های قوه مجریه خوب استفاده کردند و به اندازه‌ای مشکلات را برای مردم تبیین می‌کردند که مردم با آگاهی این مشکلات را تحمل می‌نمودند. اما هم اکنون مردم نمی‌دانند کدام مشکلات، مشکلات اساسی دولت است و کدام مشکل ناشی از ناکارآمدی است.

* فعال سیاسی